آیا به شوخی و بذله گویی دروغ گفتن از لحاظ اخلاقی جایز است؟ چون بذله گویی بدون دروغ گفتن امر بسیار دشواریه؟
دروغ گفتن از گناهان کبیره است و حتی اگر از روى شوخی هم باشد جایز نیست.
در بعضى روایات مى‏خوانیم: «ایاک و الکذب هزله و جده؛ از دروغ بپرهیز چه به شوخی و چه جدی باشد».
دوست گرامی؛ دروغ گفتن به شوخى نیز دروغ محسوب مى‏شود. حضرت على (علیه السلام) فرمود: «بنده مزه ایمان را نمى‏یابد تا دروغ را ترک کند؛ چه شوخى باشد و چه جدى‏». البته شوخى‏هاى دروغ نیز اقسام مختلفى دارند و حکم هر یک از نظر شرعى متفاوت است. براى آگاهى بیشتر ر.ک: گناهان کبیره، شهید دستغیب.
درفرهنگ اسلامی شوخی ومزاح کردن تا آنجا مباح و جایز است که درآن:
1. به دیگران ناسزاگویى نباشد.
2. جز سخن حق درآن نگوید.(سخنان رکیک وزننده وآزار دهنده به زبان نیارد)
3. اعتدال را درآن رعایت کند، افراط و زیاده روى یا تداوم در شوخى نداشته باشد.
4. از شوخیهاى خارج از نزاکت بپرهیزد.
نبى اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلّم مى‏فرماید: من شوخى مى‏کنم ولى جز حقّ نمى‏گویم «انّى لامزح و لا اقول الا حقّا» ( ترجمه‏اخلاق ص: 231)

دوست عزیز!
متأسفانه چون اکثر ما عادت به مزاح و شوخی آمیخته با دروغ کرده ایم، تصور می کنیم بدون دروغ گفتن نمی توان شوخی کرد؛ در حالی که اگر دقت کنیم می بینیم که هم می توان شوخی کرد و هم می توان دروغ نگفت؛ فقط باید کمی تمرین کنیم.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) که الگو و اسوه ی برای ما است، نه تنها عبوس و خشک مذهب نبوده بلکه حتی با شوخیهای خود هم تعالیم اخلاقی و انسانی را به همگان یاد می داده است؛ مثلا: «پیرزنی نزد پیامبر (صلی الله علیه و اله) آمد. حضرت به او فرمود: پیر به بهشت نمی رود. پیرزن گریست. حضرت فرمود: در آن روز تو پیر نخواهی بود. خدای متعال می فرماید: ما آنان را پدید آوردیم پدید آوردنی و ایشان را دوشیزه گردانیدیم». (میزان الحکمة/ ح 18858)
حضرت در این شوخی، هم مطلبی را به همه یاد آوری می کند که در بهشت همه جوان هستند و هم پیرزن را متوجه این مسئله می کند که او در بهشت جوان خواهد بود و از نعمات بهشتی بهره خواهد برد.
در حدیثی دیگر آمده که: «زنی به نام ام ایمن نزد رسول خدا (صلی الله علیه و اله) آمد و عرض کرد: شوهرم شما را دعوت می کند.
پیامبر فرمود: شوهرت کیست، همان که در چشمش سفیدی است؟
زن گفت: به خدا در چشم او سفیدی نیست!
پیامبر فرمود: چرا، هست.
گفت: نه به خدا.
پیامبر (صلی الله علیه و اله) فرمود: هر کسی در چشمش سفیدی هست. منظور حضرت سفیدی دور سیاهی چشم بود».
از این روایات میتوان به خوبی استفاده کرد که شوخی در صورتی صحیح و منطقی است که موجب سرور وخوشحالی طرف مقابل شود؛ و مسلماً شوخی توصیه شده در دین نباید موجبات خشم خداوند را فراهم کند.